Lễ cúng đầy tháng là một nghi lễ quan trọng trong văn hóa người Việt, được thực hiện khi bé tròn một tháng tuổi. Tuy nhiên, một câu hỏi thường gặp là: Cúng đầy tháng 12 hay 13 bà mụ? Đây là băn khoăn của nhiều gia đình khi muốn tổ chức buổi lễ một cách chuẩn mực theo phong tục truyền thống. Trong bài viết này, Đồ Cúng Cát Tường sẽ giải đáp về ý nghĩa và cách thức chuẩn bị lễ cúng đúng chuẩn, cũng như giải đáp thắc mắc về số lượng bà mụ.
Cúng đầy tháng 12 hay 13 bà mụ và sự tích của chúng
Lễ cúng đầy tháng 13 bà Mụ là một phần quan trọng của văn hóa dân gian Việt Nam. Các bà Mụ trong truyền thuyết được coi là những vị Tiên Nương có nhiệm vụ quan trọng trong quá trình hình thành và phát triển của con người. Mỗi bà Mụ có nhiệm vụ riêng biệt trong việc sáng tạo hình dáng và tính cách của đứa trẻ từ khi được hình thành đầu thai. Danh sách 13 bà Mụ và trách nhiệm của họ bao gồm:
- Bà Trần Tứ Nương: Trông coi việc sinh đẻ.
- Lâm Cửu Nương: Phụ trách việc thụ thai.
- Lâm Nhất Nương: Chăm sóc thai nhi.
- Mụ bà Vạn Tứ Nương: Đảm bảo thai nghén an lành cho bà mẹ.
- Lưu Thất Nương: Quyết định giới tính của em bé nam nữ.
- Lý Đại Nương: Chăm sóc quá trình chuyển dạ của thai phụ.
- Hứa Đại Nương: Hộ sản cho bà mẹ.
- Cao Tứ Nương: Chăm sóc bà đẻ trong giai đoạn ở cữ.
- Tăng Ngũ Nương: Chăm sóc trẻ sơ sinh.
- Mã Ngũ Nương: Ôm bồng và chăm sóc con trẻ.
- Bà Trúc Ngũ Nương: Giữ trẻ.
- Nguyễn Tam Nương: Giám sát và trông coi quá trình sinh đẻ.
- Đỗ Ngọc Nương: Đỡ đẻ.
Cách tính ngày và giờ cúng
Lễ cúng đầy tháng 13 bà Mụ nhằm giới thiệu đứa trẻ mới ra đời cho gia đình và tổ tiên, công nhận sự tồn tại của bé và cầu xin sự che chở cho bé trong tương lai. Ngày cúng được xác định dựa trên lịch âm và phụ thuộc vào giới tính của bé. Đối với bé trai, ngày cúng lùi lại 1 ngày so với ngày sinh, trong khi đối với bé gái, ngày cúng lùi lại 2 ngày. Về giờ cúng, thời điểm sáng sớm hoặc chiều tối thường được lựa chọn, tùy thuộc vào quyết định của gia đình và tính thuận tiện.
Chuẩn Bị Lễ Cúng Đầy Tháng 13 Bà Mụ
Trong lễ cúng đầy tháng 13 bà Mụ, việc chuẩn bị các lễ vật là vô cùng quan trọng. Dưới đây là danh sách chi tiết về những lễ vật cần được sắm chuẩn:
- Chè: Chuẩn bị 12 bát chè nhỏ và 1 bát chè lớn hơn, loại chè phụ thuộc vào vùng miền và sở thích cá nhân, ví dụ chè đậu với nước dừa ở miền Nam, chè hoa câu ở miền Bắc, hay chè đậu xanh ở miền Huế.
- Xôi: 12 đĩa xôi nhỏ và 1 đĩa xôi lớn hơn, loại xôi cũng thay đổi theo vùng miền, ví dụ xôi đậu xanh ở miền Trung, xôi gấc ở miền Nam, hoặc xôi vò ở miền Bắc.
- Cháo: Chuẩn bị 12 bát cháo nhỏ và 1 bát cháo lớn hơn.
- Rượu hoặc Trứng vịt: Sắm 12 ly rượu nhỏ và 1 ly rượu lớn, hoặc có thể thay thế bằng 12 quả trứng vịt.
- Nước: 12 ly nước nhỏ và 1 ly nước lớn hơn.
- Thịt Heo Quay: 2 kg thịt heo quay, chặt đều và xếp lên dĩa cúng.
- Bánh Kẹo và Đồ Chơi: Sắp xếp các loại bánh kẹo và đồ chơi thành 12 đĩa nhỏ và 1 đĩa lớn hơn.
- Trang Trí và Phụ Kiện: Lọ hoa với nhiều loại hoa rực rỡ sắc màu, nhang đèn, hương khói thơm ngát, trà và một đôi đũa hoa.
Sau khi đã chuẩn bị đầy đủ các lễ vật như trên, cha mẹ cần sắp xếp chúng một cách hài hòa và cân đối ở vị trí trung tâm của bàn cúng. Tiếp theo, họ thực hiện lễ cúng, đọc văn khấn, và thắp nhang để tỏ lòng kính trọng và biết ơn các bà Mụ, cầu mong cho đứa bé luôn được bình an. Khi nhang đã tàn, các vật trang trí có thể được sử dụng để thụ lộc hoặc phân phát cho trẻ em trong gia đình hoặc hàng xóm, tạo sự khước từ và chia sẻ niềm vui của lễ hội.
Lễ cúng đầy tháng 13 bà Mụ là một nghi lễ truyền thống có giá trị tâm linh và văn hóa, cần được duy trì và thực hiện một cách tôn trọng mỗi khi gia đình chào đón thành viên mới.
Cúng đầy tháng 12 bà mụ hay 13 bà mụ theo dân gian người Việt?
Lễ cúng đầy tháng truyền thống thường được gọi là cúng đầy tháng 12 bà mụ. Tuy nhiên, có một vài vùng miền hoặc truyền thống dân gian khác nhau có thể tổ chức lễ cúng đầy tháng vào ngày 13 bà mụ. Sự khác biệt này có thể phụ thuộc vào quan điểm tín ngưỡng và vùng miền cụ thể. Tùy thuộc vào phong tục của gia đình và vùng miền, người ta có thể lựa chọn tổ chức lễ cúng vào một trong hai ngày này. Điều quan trọng là lễ cúng đầy tháng thường được tổ chức để chào đón và tôn vinh đứa trẻ sau khi họ đã tròn một tháng tuổi.
Lễ cúng đầy tháng là một phần không thể thiếu trong phong tục truyền thống của người Việt. Về câu hỏi cúng đầy tháng 12 hay 13 bà mụ, dù phần lớn gia đình cúng 12 bà mụ, việc thêm bà Chúa để thành 13 vị thần cũng rất phổ biến nhằm tăng thêm may mắn cho bé. Điều quan trọng nhất là gia đình nên tổ chức lễ cúng với lòng thành tâm, cầu mong những điều tốt đẹp cho đứa trẻ.